ทำอย่างไร เมื่อถูกพิษแมงกะพรุน?

การไปเที่ยวทะเลย่อมหลีกเลี่ยงปัญหาถูกพิษแมงกะพรุนไม่ได้ เราจึงควรทราบวิธีดูแลที่ถูกต้องนะคะ อาการพิษจากแมงกะพรุนนั้นบางรายเป้นแค่แผลแสบร้อน แต่บางรายถึงขั้นเสียชีวิต เมื่อไปเที่ยวทะเลลงเล่นน้ำทะเลจึงควรระวังแมงกะพรุนด้วย การรู้จักวิธีปฐมพยาบาลเมื่อถูกพิษของแมงกะพรุนเป็นสิ่งที่ทุกคนควรเรียนรู้ไว้

อาการเมื่อถูกพิษของแมงกะพรุน

โดยทั่วไปูมักจะมีอาการ ปวดแสบปวดร้อนอย่างรุนแรง โดยเฉพาะในช่วง 1 ชั่วโมงแรก และคันตามผิวหนังหรือที่มีร่องรอยของหนวดแมงกะพรุนอยู่บนผิวหนังบริเวณที่ถูกต้อง สำหรับคนที่มีอาการรุนแรงอาจรู้สึกอ่อนแรง คลื่นไส้ ปวดศีรษะ ปวดกล้ามเนื้อ กล้ามเนื้อกระตุก น้ำมูกและน้ำตาไหล เหงื่อออกมาก หรือเจ็บหน้าอก

แมงกะพรุนพิษที่พบได้บ่อย ได้แก่ แมงกะพรุนทั่วไป แมงกะพรุนเรือรบโปรตุเกส และแมงกะพรุนกล่อง ซึ่งแต่ละชนิดก็ส่งผลให้เกิดอาการต่างกัน ดังนี้

แมงกะพรุนทั่วไป (True Jellyfish) มีพิษน้อยกว่าชนิดอื่น ๆ และในกลุ่มนี้แมงกะพรุนที่พบบ่อยที่สุดคือ คือ แมงกระพรุนไฟ มีรูปร่างคล้ายระฆัง อาจมีขนาดใหญ่ถึง 1 เมตรและอาจมีหนวดยาวถึง 30 เมตร เมื่อไปสัมผัสโดนหนวดจะทำให้รู้สึกเจ็บปวดที่ผิวหนังบริเวณนั้นภายในเวลาเพียงไม่กี่นาที และเกิดผื่นแดงนูนที่มีลักษณะเป็นรอยคล้ายโดนแส้ฟาดขนาดประมาณ 2-3 มิลลิเมตร ซึ่งอาการเหล่านี้มักทุเลาลงหลังผ่านไปประมาณ 30 นาที ส่วนผื่นแดงที่เกิดขึ้นจะเริ่มยุบลงภายใน 1 ชั่วโมง แต่จะยังคงทิ้งรอยไว้เป็นเวลานานหลายวันกว่าจะหายไปจนหมด
แมงกะพรุนเรือรบโปรตุเกส (Portuguese Man-of-War) มีลักษณะเป็นกระเปาะใส อาจมีสีฟ้า ชมพู หรือม่วง ขนาดประมาณ 10-30 เซนติเมตร มีหนวดยาวถึง 30 เมตร มีพิษร้ายแรงกว่าแมงกะพรุนทั่วไป แม้หนวดของแมงกระพรุนชนิดนี้จะหลุดออกจากตัวแล้ว หนวดนั้นก็ยังคงมีพิษอยู่ หากสัมผัสโดนจะรู้สึกเหมือนถูกสายฟ้าฟาด เจ็บ ชา แสบร้อน บางรคนอาจมีอาการคลื่นไส้ หายใจลำบากหรือแน่นหน้าอกร่วมด้วย เกิดผื่นนูนในบริเวณที่สัมผัสโดน ซึ่งอาจยุบลงภายในเวลาไม่กี่ชั่วโมง แต่หลังจากนั้นอาจกลายเป็นรอยดำหรือแผลเป็นนูน และหากมีอาการรุนแรงอาจทำให้เป็นอันตรายถึงชีวิตได้
แมงกะพรุนกล่อง (Box Jellyfish) รูปร่างเหมือนระฆัง 4 เหลี่ยม กึ่งสีกึ่งโปร่งใส เป็นแมงกระพรุนที่มีพิษร้ายแรงที่สุด เมื่อสัมผัสจะทำให้เกิดผื่นนูนแดงบนผิวหนัง ลักษณะคล้ายถูกแส้ฟาด มีอาการปวดนานหลายชั่วโมง หากถูกพิษปริมาณมากอาจส่งผลให้ผิวหนังบริเวณดังกล่าวมีสีเขียวคล้ำ เป็นตุ่มน้ำพอง เนื้อตาย และเกิดการติดเชื้อที่แผลตามมาได้ นอกจากนี้ หากถูกพิษอย่างรุนแรงจะทำให้หัวใจเต้นผิดปกติ หายใจลำบาก และอาจเสียชีวิตได้ภายในเวลาไม่กี่นาที

วิธีปฐมพยาบาลเบื้องต้น

เมื่อถูกพิษของแมงกะพรุน ควรรีบขึ้นจากน้ำโดยทันทีและควรอยู่นิ่ง ๆ ไม่เคลื่อนไหวเพื่อลดการกระจายของพิษแมงกระพรุน
ในกรณีที่ผู้บาดเจ็บหมดสติ ควรจัดท่าให้นอนลงและอาจเชยคางขึ้นเพื่อเปิดทางเดินหายใจ เป่าปากหรือทำ CPR โดยประสานมือทั้ง 2 ข้างแล้วกดลงบนหน้าอกบริเวณเหนือลิ้นปี่เล็กน้อย เพื่อช่วยให้ผู้ที่บาดเจ็บกลับมามีสติอีกครั้ง
ใช้น้ำส้มสายชูราดบริเวณที่ถูกแมงกะพรุนต่อยเป็นเวลาอย่างน้อย 30 วินาที เพื่อป้องกันการกระจายของพิษ หากไม่มีน้ำส้มสายชูสามารถใช้น้ำอัดลมแทนได้ แต่จะมีประสิทธิภาพต่ำกว่า หรือใช้น้ำทะเลในการล้าง และห้ามล้างด้วยน้ำจืดเพราะจะทำให้พิษกระจายตัวมากขึ้น จากนั้นใช้ไม้หรืออุปกรณ์อื่น ๆ คีบหนวดแมงกะพรุนออกจากร่างกาย ห้ามใช้ทรายถู ห้ามขูดผิวหนังบริเวณดังกล่าว และห้ามใช้ผ้าพันแผลหรือพลาสเตอร์ปิดแผลไว้
หากถูกพิษของแมงกะพรุนที่ไม่มีพิษรุนแรง สามารถบรรเทาอาการปวดโดยการใช้น้ำแข็งประคบที่แผล รับประทานยาแก้ปวด รับประทานยาแก้แพ้ หรือทาครีมไฮโดรคอร์ติโซนเพื่อบรรเทาอาการคันและบวม แต่หากมีอาการรุนแรงก็ควรรีบไปพบแพทย์
หลังถูกพิษของแมงกะพรุนควรเฝ้าดุอาการอย่างน้อย 1 ชั่วโมง เนื่องจากพิษของแมงกะพรุนบางชนิดในช่วงแรกอาการจะยังไม่รุนแรง และจะมารุนแรงภายหลังได้ หากปวดที่บาดแผลอย่างรุนแรง ปวดศีรษะ หลัง หรือลำตัว กระสับกระส่าย สับสน เหงื่อออกมาก คลื่นไส้ อาเจียน มือสั่น ใจสั่น เจ็บหน้าอก หายใจเร็ว หายใจลำบาก หอบเหนื่อย หน้าซีด หรือบริเวณปลายมือและเท้าเปลี่ยนเป็นสีเขียวคล้ำ ควรรีบนำผู้ป่วยส่งโรงพยาบาลทันที

การดูแลแผลต่อจากนี้ควรประคบนำ้เกลือสเตอร์ไรด20’และทายาขี้ผึ้งต้านเชื้อแบคทีเรียเพื่อกันการอักเสบซ้ำซ้อน ทำวันละ4ครั้งจนมั่นใจว่าแผลแห้งสนิทก็ดี และควรพบแพทย์เพื่อข่วยประเมินความลึกและรุนแรง นวมทั้งจัดยาเพื่อรักษาและป้องกันแผลเป็น ในกรณีที่เกิดแผลเป็นแบ้วปัจจุบันทางการแพทย์ผิวหนังมีเลเซอร์ลบแผลเป็นได้แล้วคะ

อย่างไรก็ดีเมื่อไปเที่ยวทะเลก็ให้สังเกตุก่อนลงเล่นนำ้และอย่าประมาทนะคะ เมื่อมีปัญหาอย่าลืมปฎิบัติตามที่หมอแนะนำคะ จะช่วยถนอมผิวสวยๆไม่ให้เกิดแผลเป็นลุกลามได้คะ

“สุขภาพดีเป็นสุนทรียภาพและความงามคือความสุข”

สนใจ ปรึกษาสอบถามเรื่องสุขภาพได้ที่

ADD US ON LINE
FACEBOOK PAGE
โทร (Call) +662 661 4431
อีเมล์ (E-mail) info@drorawan.com

#drorawan #sukhumvit #docter #skin #holistic #beauty #สุขภาพ #ความงาม #tips