ซีดและโลหิตจาง

ซีดหรือภาวะโลหิตจาง คือ การที่มีเม็ดเลือดแดงน้อยกว่าปกติ ทางการแพทย์หมายถึงการที่ระดับค่าฮีโมโกลบินในเลือดต่ำกว่า 13 กรัม / เดซิลิตรในผู้ชายหรือ 12 กรัม / เดซิลิตรในผู้หญิง

ถ้าคิดเป็นค่าฮีมาโตคริตคือความเข้มข้นของเม็ดเลือดแดงต่ำกว่า 39 และ 36 เปอร์เซ็นต์ในผู้ชายและผู้หญิงตามลำดับ ซึ่งสาเหตุหลักๆมีดังนี้

ขาดสารอาหาร
หากร่างกายขาดสารอาหารประเภทธาตุเหล็ก B12 กรดโฟลิก ซึ่งเป็นตัวสำคัญในกระบวนการผลิตเม็ดเลือดแดง จะส่งผลในการผลิตเม็ดเลือดแดงน้อยลงนำไปสู่การเป็นโลหิตจาง
ระดับฮอร์โมนผิดปกติ
ฮอร์โมน Erythropoietin มีหน้าที่กระตุ้นการผลิตเม็ดเลือดแดง เมื่อระดับฮอร์โมนต่ำจะส่งผลให้ระดับเม็ดเลือดแดงจาง มักขาดฮอร์โมนนี้ในคนท่ีมีภาวะไตเสื่อม
ภาวะโรคเรื้อรัง
โรคบางชนิดมีผลให้เม็ดเลือดแดงต่ำ เช่น HIV ไตวายเรื้อรัง และข้ออักเสบรูมาตอยด์
ตั้งครรภ์
เนื่องจากในช่วง 1-6 เดือนแรกจะขาดธาตุเหล็ก และกรดโฟลิกซึ่งเป็นสารอาหารที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการผลิตเม็ดเลือดแดง
โรคที่เกี่ยวข้องกับไขกระดูก
ไขกระดูกถือเป็นอวัยวะสำคัญสำหรับการสร้างเม็ดเลือด และเมื่อไหร่ที่มีปัจจัยที่ส่งผลให้ไขกระดูกไม่สามารถผลิตเม็ดเลือดได้เป็นปกติจะทำให้เลือดจาง เช่น ไขข้อกระดูกฝ่อ มะเร็งในไขกระดูก และติดเชื้อในไขกระดูก
เสียเลือดจากหลายสาเหตุเช่นประสบอุบัติเหตุ หรือมีการเสียเลือดทั้งภายในและนอกร่างกาย รวมถึงการตกเลือด การมีประจำเดือนมากผิดปกติ แผลในกระเพาะอาหารที่มีเลือดออกภายในทางเดินอาหารทำให้อุจจาระมีสีดำ ทำให้ร่างกายซีด เกิดภาวะเลือดจาง
โรคโลหิตจางจากพันธุกรรมเช่นธัลลัสซีเมีย การพร่องเอนไซม์ G6PD และโรคเลือดต่างๆที่ทำให้เม็ดเลือดแดงไม่สมบูรณ์ แตกง่ายโดยเฉพะหากรับยาหรือสารเคมีบางชนิด

การเกิดโลหิตจางจะมีอาการแสดงได้หลายประการ เช่น อ่อนเพลีย จิตใจไม่สดชื่น หายใจไม่อิ่ม หายใจถี่ หงุดหงิด อ่อนแอ เวียนศีรษะ เหนื่อยง่าย เป็นลมหน้ามืดง่าย มือเท้าซีดเย็น หัวใจเต้นแรงหรือเร็วผิดปกติ เจ็บหน้าอก เป็นต้น

หมอจะแนะนำอาหารและยาที่จะช่วยบำรุงเลือดได้นะคะ

เลือด/ตับ/เนื้อสัตว์ จะช่วยเสริมสร้างโปรตีนและธาตุเหล็กที่จำเป็นในการสร้างเม็ดเลือดแดง
ธัญพืช
สาหร่ายทะเล
ไข่
ผักใบเขียว
อาหารทะเล
ฟักทอง/แครอท/มะเขือเทศ
พริก/กระเทียม/ขมิ้น
ว่านหางจระเข้
แก้วมังกร/สตรอเบอร์รี่/กล้วย/แตงโม
ยาบำรุงเลือด Folic acid ใช้ได้ทุกคน แต่วิตามินรวมที่มีธาตุเหล็กมากๆต้องระวังไม่ควรใช้ในผู้ป่วยธาลัสซีเมีย และมีผลข้างเคียง เช่น อุจจาระเป็นสีดำ ปวดมวนท้อง คลื่นไส้ ถ่ายเหลวได้
ผู้ป่วยควรพบแพทย์เพื่อตรวจหาสาเหตุของการเกิดโลหิตจางและรับคำแนะนำเพื่อการรักษาที่ถูกต้องจึงจะดีที่สุดคะ บางรายท่ีซีดมากเสี่ยงต่อการทำให้หัวใจทำงานมากผิดปกติเพื่อสูบฉีดเลือดไปเลี้ยงร่างกายให้เพียงพออาจเกิดภาวะซ็อค สัญญานชีพเปลี่ยนความดันตกต่ำกว่า90/60มม.ปรอท ชีพจรเร็วกว่า100 ครั้งต่อนาที แพทย์ต้องรีบให้การเติมเลือดเพื่อกู้สัญญานชีพด่วน หรือในรายที่เป็นโรคซีดเรื้อรังก็จะทำให้หัวใจโตเเละเป็นโรคหัวใจตามมาได้คะ หมั่นสังเกตุตนเองและคนที่คุณรัก และควรตรวจร่างกายประจำปีด้วยนะคะ กันย่อมดีกว่าแก้ และจะให้ดีแน่คือทานอาหารดีมีประโยชน์ หมั่นออกกำลังกาย พักผ่อนนอนหลับให้เพียงพอและทำจิตใจให้สดชื่นผ่อนคลายคิดบวกเสมอๆนะคะ เพราะความไม่มีโรคเป็นลาภอันประเสริฐสุดคะ และสุขภาพดีไม่มีซื้อขายต้องทำเองคะ